Historia

Początki

Muzeum zostało powołane do istnienia w 1902 r. Inicjatorem i założycielem Muzeum był ówczesny biskup przemyski, Józef Sebastian Pelczar, który widząc, jak niszczeją zabytki sztuki sakralnej, postanowił objąć je szczególną opieką. Ostatecznie decyzja utworzenia Muzeum została przypieczętowana uchwałami Synodu Diecezjalnego 22 sierpnia 1902 r., na którym podano, jakie przedmioty należy oddawać do Muzeum. Wyróżniono następujące działy: architektura, rzeźbiarstwo i stolarstwo, malarstwo, hafciarstwo i tkactwo, brązownictwo, ślusarstwo, książki i rozprawy. Nakreślono również zasadnicze zadania Muzeum, do których należało przede wszystkim otoczenie opieką zabytków dawnej sztuki kościelnej z terenów diecezji, by uchronić je przed niszczeniem. Pierwszym dyrektorem Muzeum został sufragan przemyski, bp Karol Józef Fischer, natomiast kustoszem i organizatorem zbiorów ks. Stefan Momidłowski. Już w pierwszych latach istnienia naszej placówki zaczęły napływać zabytki, które składano najpierw w dużej auli Seminarium Duchownego. Następnie miejscem przeznaczonym na przechowywanie zabytków i udostępnianie ich zwiedzającym było pojezuickie oratorium, nad południową nawą kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, wzniesionego na początku XVII w.

Otwarcie

Uroczystego poświęcenia i otwarcia muzeum dokonał 27 sierpnia 1908 r. sam założyciel, bp Józef Sebastian Pelczar, podczas kongregacji synodalnej, wobec zgromadzonych kilkuset kapłanów. W pierwszym okresie działalności koncentrowano się na gromadzeniu zbiorów i urządzaniu sal ekspozycyjnych. Tworzącą się placówkę swoimi ofiarami wspierali głównie kanonicy Kapituły Katedralnej w Przemyślu.

W czasie II wojny światowej Muzeum zasadniczo nie doznało uszczerbku. Problemy materialne odbiły się jednak niekorzystnie na możliwościach eksponowania zgromadzonych zabytków. W 1991 r. Muzeum otrzymało imię swojego założyciela bł. Józefa Sebastiana Pelczara Biskupa, a od 2003 r. nosi nazwę: Muzeum Archidiecezjalne im. Św. Józefa Sebastiana Pelczara Biskupa w Przemyślu.

Przenosiny

W latach 2007-2008 dzięki dotacjom uzyskanym z funduszy Unii Europejskiej wyremontowano dawną Szkołę Katedralną na nową siedzibę Muzeum. Rok 2008 stał się przełomowym w historii Muzeum: 27 sierpnia, dokładnie w 100. rocznicę od poświęcenia, otwarto nową siedzibę przy Placu Katedralnym. Uroczystego aktu poświęcenia nowej siedziby dokonał abp Józef Michalik przy udziale licznie zgromadzonych gości. W następnym okresie Muzeum powiększono o sąsiednią kamienicę, tzw. Psałterzówkę, remontowaną w funduszy własnych Archidiecezji Przemyskiej.

Rozbudowa

W 2010 r., w ramach projektu partnerskiego pt. Modelowa sieć współpracy Muzeum Archidiecezjalnego im. św. Józefa Sebastiana Pelczara w celu upowszechniania walorów wielokulturowego dziedzictwa Podkarpacia, rozpoczęto budowę nowego skrzydła wystawienniczego muzeum tzw. Ryzalitu. Rok 2011 był czasem kolejnej ważnej uroczystości związanej z otwarciem i poświęceniem dobudowanej części. Uroczystość ta odbyła się 16 października przy udziale licznie zgromadzonych kardynałów, arcybiskupów i biskupów obecnych w Przemyślu na zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski.

Współczesność

Muzeum angażuje się w coroczną akcję "Nocy muzeów". Organizuje liczne spotkania kulturalne i naukowe oraz wystawy czasowe. W 2019 r. Muzeum było miejscem dorocznego spotkania zarządców muzeów kościelnych i konserwatorów diecezjalnych z całej Polski, obradujących pod przewodnictwem bp. Michała Janochy, Przewodniczącego Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego przy KEP.