Julian Fałat

Bystra po 1910

  
  

styczeń 2022

Do szkół uczęszczał we Lwowie, Komarnie i w Przemyślu, skąd z 6 klasy gimnazjum uciekł do Krakowa, gdzie studiował w Szkole Sztuk Pięknych (1869–1871), a następnie w akademii monachijskiej (1878-1880) w pracowni A. Strähubera i G. Raaba. Wybitny reprezentant malarstwa pejzażowego i rodzajowego okresu Młodej Polski. Zaproszony do Berlina przez cesarza Wilhelma II, poznanego podczas polowania u Radziwiłłów w Nieświeżu (1886), spędził tam 10 lat malując sceny myśliwskie dla cesarza i dworu. W 1895 objął stanowisko dyrektora krakowskiej SSP i dokonał w niej gruntownej reformy programu nauczania. Od 1905 pełnił funkcję rektora uczelni. W 1910 przeszedł na emeryturę i osiadł w swej posiadłości w Bystrej niedaleko Bielska-Białej. W okresie 1919–1921 mieszkał w Toruniu, gdzie założył Konfraternię Artystów. Swe prace pokazywał regularnie od 1874 w krakowskim TPSP, gdzie w 1925 r. odbyła się retrospektywna prezentacja jego twórczości. Wystawiał w warszawskich salonach Krywulta i Garlińskiego. Indywidualne wystawy artysty odbyły się w Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Lwowie i za granicą, m.in. w Paryżu, Chicago, wielokrotnie w Berlinie, Monachium, Wiedniu, Wenecji i Rzymie. Był odznaczany złotymi medalami na międzynarodowych ekspozycjach w Berlinie, Monachium i Dreźnie oraz Wstęgą Komandorii Orderu Polonia Restituta. Malował pejzaże z Litwy, Polesia, podgórza Beskidu Śląskiego, widoki starego Krakowa. Największą popularność przyniosły mu pejzaże zimowe, szczególnie te przedstawiające zakola rzeczne. Wirtuozeria, wrażliwość na kolor, umiejętność oddania najsubtelniejszych odmian barwy i światła pozwalają zaliczyć go do najwybitniejszych artystów polskich.