Ite ad Joseph

św. Józef wczoraj i dziś

  
  

4 maj 2021 - 5 wrz 2021

W historii sztuki chrześcijańskiej, przedstawienia plastyczne świętego Józefa mają swoją tradycję.
Do wczesnego średniowiecza jego postać występowała w przedstawieniach patriarchów i przodków Jezusa. Później częściej ukazywano go w cyklach maryjnych. Pod koniec XV i na początku XVI wieku, gdy zaczęły się toczyć teologiczne dyskusje na temat związku świętego Józefa z Jezusem ożył także kult tego świętego, propagowany głównie przez św. Teresę z Avili i zakon jezuitów. Zjawisko to wpłynęło na rozwój przedstawień świętego Józefa. W XVI wieku najczęściej występował w typie ikonograficznym „Święta Rodzina”. Z tego samego czasu wywodzi się pochodzący z Hiszpanii popularny dewocyjny typ przedstawienia, ukazujący Józefa z Jezusem trzymanym na ręku lub Józefa prowadzącego Jezusa za rękę. W czasach nowożytnych pojawiają się samodzielne wizerunki świętego Józefa.

W ikonografii Józef przedstawiany był jako brodaty mężczyzna w sile wieku, rzadko jako starzec  z siwa brodą. Ukazywano go w stroju mieszczańsko rzemieślniczym (Niderlandy), a także w szatach antykizujących (Italia). Atrybuty, jakie pojawiały się przy Józefie to: kwitnąca laska, laska wędrowna, narzędzia ciesielskie oraz lilia jako symbol niewinności.

Muzeum archidiecezjalne podjęło próbę zestawienia obok siebie wybranych dzieł ukazujących świętego Józefa, powstałych na przestrzeni od XVI stulecia do czasów współczesnych. Prezentowane obrazy, drzeworyty, miedzioryty, linoryty i starodruki są przykładem wpływu ikonografii sztuki europejskiej na przedstawienia świętego oraz potwierdzeniem kultu Józefa na terenach naszej diecezji.

ks. Piotr Lasota